(زو ل قه‌رنه‌ین و یاجوج و ماجوج )له‌قورئاندا ،
كردنه‌وه‌ی نهێنی یه كانی زانستی سه‌رده‌م
• پێشه كی
ئه م ڕوداوه مێژ ووییه یه كیكه له‌وباسه سه‌رسوڕ هینانه ی كه مروڤایه تی جوش داماوه,وه بیری مروڤ په لكیش ده كات كه ئه‌و بوَچونه‌ی بودروست بیت بوونه‌وه‌ری تر هه بێت , وه ئایه شوێنی ئه‌م بوونه‌وه‌ره كوێ بێت؟ هه‌ر سه‌رزه‌وی بیت یان له گه‌ردونیكی تردا ده‌ژین؟ وه ئایه ئه‌م بوونه‌وه‌ره ش هاوشیوه‌ی مروَڤ بن له كاتیكدا سیفاتیان له گه ڵ مروڤ یه ك ناگریتوه؟,ئه‌مه‌وچه‌ندین بیرو بوچونی تر خوینه‌رانی پی ئاشنا ده كه ین تا وه ك بگه ین به ئه‌نجا م له وڕوداوه سه‌ر سوڕ هینه ره. سه‌ر چاوه ی ئه‌م بیروِكه یه‌ش له قورئانی پیروَزه‌وه سه‌رچاوه ده گرێت له سوره تی (الكهف)دا كه ئه‌م سوره ته, ِروداوی جیای سه‌ر سورهینه رله خوده گریت هه‌موی جیكای تیڕامانی مروَڤن ,پێش ئه‌وه ی بچینه باسه كه‌وه پیوویسته ئه‌وبڵیین, كه (زولقه‌رنه ین) خزمه‌تیكی زور گه‌وره ی كردوه به مروَڤایه تی سه‌ر زه‌وی ,وه ئه‌م باسه ش له قورئاندا ئاماژه‌ی پی كراوه وه دوره له ئه‌فسانه وچیروك,به ڵكو ڕوداویكی راسته قینه‌یه ..
باسی(ذوالقرنین) له قورئانی‌پیروزدا
له‌سه‌ر ده می پێغه‌مبه‌ردا (درودی خودای لی بیت )یه كێك له‌و پرسیارانه ی جوله كه كان كردیان پرسیاری(یاجوج وماجو ج) بوو,خودای گه‌وره له باسیان دا له سوره‌تی (الكهف )دا له ئایه تی (83 بو 98) ده فه رمویت:
وَيَسْأَلُونَكَ عَن ذِي الْقَرْنَيْنِ قُلْ سَأَتْلُو عَلَيْكُم مِّنْهُ ذِكْراً (83) إِنَّا مَكَّنَّا لَهُ فِي الْأَرْضِ وَآتَيْنَاهُ مِن كُلِّ شَيْءٍ سَبَباً (84) فَأَتْبَعَ سَبَباً (85) حَتَّى إِذَا بَلَغَ مَغْرِبَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَغْرُبُ فِي عَيْنٍ حَمِئَةٍ وَوَجَدَ عِندَهَا قَوْماً قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِمَّا أَن تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَن تَتَّخِذَ فِيهِمْ حُسْناً (86) قَالَ أَمَّا مَن ظَلَمَ فَسَوْفَ نُعَذِّبُهُ ثُمَّ يُرَدُّ إِلَى رَبِّهِ فَيُعَذِّبُهُ عَذَأباً نُّكْراً (87) وَأَمَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحاً فَلَهُ جَزَاء الْحُسْنَى وَسَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنَا يُسْراً (88) ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً (89) حَتَّى إِذَا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَطْلُعُ عَلَى قَوْمٍ لَّمْ نَجْعَل لَّهُم مِّن دُونِهَا سِتْراً (90) كَذَلِكَ وَقَدْ أَحَطْنَا بِمَا لَدَيْهِ خُبْراً (91) ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً (92) حَتَّى إِذَا بَلَغَ بَيْنَ السَّدَّيْنِ وَجَدَ مِن دُونِهِمَا قَوْماً لَّا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ قَوْلاً (93) قَالُوا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَمَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجاً عَلَى أَن تَجْعَلَ بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمْ سَدّاً (94) قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيْرٌ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجْعَلْ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ رَدْماً (95) آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ حَتَّى إِذَا سَاوَى بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انفُخُوا حَتَّى إِذَا جَعَلَهُ نَاراً قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْراً (96) فَمَا اسْطَاعُوا أَن يَظْهَرُوهُ وَمَا اسْتَطَاعُوا لَهُ نَقْباً (97) قَالَ هَذَا رَحْمَةٌ مِّن رَّبِّي فَإِذَا جَاء وَعْدُ رَبِّي جَعَلَهُ دَكَّاء وَكَانَ وَعْدُ رَبِّي حَقّاً (98))
سورة الأنبياء
(حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ)( الأنبياء: 96
وَاقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَإِذَا هِيَ شَاخِصَةٌ أَبْصَارُ الَّذِينَ كَفَرُوا يَا وَيْلَنَا قَدْ كُنَّا فِي غَفْلَةٍ مِّنْ هَذَا بَلْ كُنَّا ظَالِمِينَ (97) واته (پرسییارت لی ده كه ن ده باره ی (ذي لقرنین) توَش بڵی باسیًكتان ده رباره یان بوَده كه‌م, ئیمه تواناو ده سته‌لاتمان پی دابوو له سه‌ر زه‌وی دا و له هه‌مووشتێك هوكارمان پی به خشی بوو(83)ئه‌ویش شوین یه كێك له‌و هوكارانه كه‌وت و به كاری هینا(84)هه تا كاتێك گه یشته شوینی خورئاوابوونی خوَر(85)بینی خوَره كه له چاوگیكی قوڕه ڕه شدائاواده بێت وه له ئاستی ئه‌و شوینه ش كوَمه ڵه خه لكیكی بینی (86)پێمان ووت ئه‌ی (ذىلقرنین)یان ئه‌وه یه ئازاریان ده ده یت و ده یان كوژیت یان چاكه یه كیان له گه ڵ ده كه یت و بانگه شه یان ده كه یت بو ریگای راست,ئه‌ویش ووتی ئه‌وه‌ی زوڵم ده كات ئازاری ده ده ین وه پاشان ده گه رێته‌وه بوولای په روه‌ر دگاری خوَی ئه‌ویش ئازاریكی سه ختی ی ده دات (87)به لام ئه وه ی باوه ر هیناو كاری چاكه ی كرد ئه‌وه پاداشتی باشی هه‌یه ئیمه ش فه‌رمانی كاری قورس و گرانی پی ناكه ین (88)پاشان شوێنی یه كیك له‌و هوَكارانه كه‌وت وه به كاری هینا.(89)هه تا گه یشته شوێنی خوَر هه لاتی خوَر,بینی له سه ركوَمه له خه ڵكیك هه ڵدیت كه هیچ پوَشه ر یكمان له خور پێ نه به خشیوون.(90)به‌و شیوه یه خه به رداریش بوون له هه‌موو ئه‌و زانستو توانایه ی پی مان به خشی بوو.(91)پاشان شوین یه كێك له و هوَكارانه كه‌وته‌وه وبه كاری هینا.(92)هه‌تاكاتیك گه یشته نیوان دوو به ر به سته‌كه ,وه بینی له پێش دوو به ربه سته‌كه‌دا كوَمه ڵه خه ڵكیكی لێ یه له قسه تێ ناگه ن وحاڵی نابن وتیان ئه‌ی (ذ القرنین( )یاجوج وماجوج) فه سادو خراپه كاری زوَرده كه ن له‌سه ر زه‌وی دا.(93)پیت چوَنه ئه گه ر ئیمه پاره‌و سه‌رانه یه كت بوَ دابین بكه ین,به مه رجیك له نیوان ئیمه‌و ئه‌واند به ربه ستێك دروست بكه یت.(94)ئه‌ویش فه‌رمووی هه‌ركارێك خوای په‌روه‌ردگاربو م ئاسان بكات و یارمه تیم بدات چاك و پر خێر بیت ده یكه‌م ,ئیوه ش به هێزو تواناتان یارمه تیم بده ن نێوانی ئیوه‌و ئه‌وان پر ده كه‌مه‌وه‌وده یگرم. (95)كه رته ئاسنم بوَ بهێنن ,هه تا كاتێك لووتكه ی هه‌ردوولاته‌نیشته كه ی به یه ك گه یاندو یه‌كسانی كردن به یه كتر,ووتی كه رته ئاسنه كان بجوَشین و سوری بكه نه‌وه هه تاكاتیك ئاسنه كه ی وه ك ئاگر لێ كرد,ووتی
قطر(قه تر) م بو بهینن واته (مس) به سه‌ریدا بیرێژم وو كه لێنه‌كانی پی پر بكه‌مه‌وه. (96)ئیترنه توانیان به سه ر یدا سه ركه‌ون ونه توانیان كونی بكه ن.(97)وتی واته (ژی القرنین) وتی ئه‌مه ره حمه تێكه له په‌روه‌ر دگارمه‌وه,هه ركاتیك به لینه كه ی په روه‌ردگارم هات ته ختی ده كات به لینی په‌روه ردگاریش حه ق و راسته.(98)
واتای ائا یه ته كه ی (سوره تی (الانبیا)
(كاتیك( یاجوج و ماجوج )كرایه‌وه ,له هه‌مووبه رزای یه كی زه‌وی دێنه خواره‌و و به خێرای ده ڕوَن(96)وه به ڵێنی حه ق و ڕاستی خوا نزیك بووه وه ,ئاله‌و كاته دا واته له كاتی هاتنه خواره‌وه یاندا چاوی بێ باوه‌ران ئه بڵه ق بووه بو سه‌ره‌وه,ده ڵین ماڵ ویرانی بوَ خوَمان به ڕاستی بی ئاگابوین له هه ق,به ڵكو ئیمه زاڵم و سته‌م كاربووین(97)
(ذوالقرنین) له باسه كانی میژوودا
له میژووی مروَڤایه تی دا باس و او ئه‌م پادشا دادوه‌ره ,بوَ چونی جیاوازی له سه‌ر هه یه وه ناتوانرێت به ته‌واوه تی بزانرێت كام له م بوَ چونانه ڕاسته,ئه‌وه ی زور به راستی سه لمینراوه پادشایه كی دادوه‌رو پیاو چاك بووه,وه خودای گه‌وره زانست وتوانایه كی باڵای پێ به خشی وه له‌زه‌وی ناسی و شوینه‌واردا,وه‌ڕوژهه لات و ڕوژئاوا گه ڕاوه به هوَی هوَكارێكه‌وه یان ئامرازێكه‌وه,
له ته فسیری ( ئیبن كثيردا) هاتوه له به شی 5 لاپه‌ڕه(2189)دا
• پیاوێك پرسیاری(ذوالقرنین) له ئیمامی عه لی ده كات(ره زای خودای لی بیت)پی ی ده ڵێت چوَن توانیویه تی بچێته خوَر هه لات و خوَر ئاواكان,ئه‌ویش به زمانی خوی واته ئه‌و بیره ی ئه‌و سه‌رده‌مه ,وه لاَمی داوه ته‌وه پێی ده‌ڵیت(سبحان الله,سخر السحاب, وقدرله الاسباب, وسبط له
اليد)واته پاكی و بێ گه‌ردی بوَ خودا,هه‌وری بوَ مسخر كراوه هوكاری بوَ ئاسان كرابوو ,ده سته‌لاَتی پێ به خشر
ابوو)پیوویسته ئه‌وه‌مان یاد نه چێت كه له باسی (ده‌جال)یش دا هه ربه‌و شیوازه وه‌سفی ده‌كات,له كاتیكدا به پیی هه ندیك زانای سه‌ر ده‌م پێ ده چیت (ده‌جال) وه شته‌كانی به ئامێریكی ئاسمانی بكات. (معاویه ی كوری ئه‌بوسوفیان) به (كعب الاحبار)ده ڵێت, گوایه توده ڵییت (ذوالقرنین) ولاَخه كه ی به ئه ستیره‌ی (سوره‌یا)ه‌وه به ستوته‌وه,كعب یش له‌وه لامدا ده لیت ئه گه رو ام وتبیت شتیكی سه یر نیه,چه‌نكه خودای گه‌وره ده فه‌رمووێت بوَ هه‌مووشتیك هوكارمان پێ به خشی كه بیگاتێ, كه‌واته كعب ئه‌و كات پیاوێكی زانابووه انیاری هه‌بوو له كتێبه ئاسمانی و نجومی یه كان وه ڕوای وابوو كه (ذوالقرنین) توانای هه‌بووه هاتوچوی نیوان ئه ستێره‌كان بكان.
• بوَ چونێكی تر هه یه ده ڵیت خودای گه‌وره هه‌وری پێ داوه له نوورو ڕو ناكی ,هه تا له شه‌ودا به و ڕو ناكی یه, تێ په‌ریت به تاریكی دا.
ناو ژیانی (ذوالقرنین )
ووشه‌ی (ذوالقرنین) واته (دوو شاخ)یانا (خاوه نی دووشاخ)
• به پی ی بوَ چونی (مقر بض)وه فه‌رموده یه كی زه عیف یش هه یه كه ناوی(الصعب بن الحارث)یان صعب بن زی مرائد)وه له باسی هه ندێك له تابعین و هوَنراوه كوَنه كاندا هاتووه,كه له پادشاكانی (یه‌مه‌نه) له‌وێوه چوه بو مه ككه‌و (خضر) ی پیاو چاكی بینیوه,وه گه يشتوه به حه‌زره تی (ئیبراهیم و ئیسماعیل ره زای خودایان لی بیت),وه ته‌وافی كردوه له گه ڵیانداو قوربانی كردوه له پێناوی خودادا,پادشایه تی هێزیكی زوَری كردوه و شار‌ه كانی ئازادكردوه له زور داری و سه‌ر كه‌وتوو بوه له جه نگه كان,وه بریاری جه نگی له گه ڵ هیج گه لێك نه‌داوه تا پێ ی رانه گه یاندبن,وه گه شتووه به ڕوژ هه لات و ڕو ژ ئاوای خوَر,گه یشتووه به زه‌ویه ك نه شاخی لێ بوو ه نه دار گه لێكی له‌وێ دوزیوه ته‌وه,ئه‌م گه له كه ئه‌و دوزینی یه‌وه له گه رمای هه تاو رایان ده كردوو ده چونه ناو ئاوه وه له كاتی خور هه لاَتن دا خویان ده شارده‌وه .
• تێبینی
( لیكو لینه وه له تفسیری ئایه تیكی سورتی (الكهف) له لایه ن زانایانه‌وه
(حَتَّی إِذَا بَڵغَ مَطلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَطلُعُ عَڵی قَوْمٍ ڵّمْ نَجْعَل ڵّهُم مِّن دُونِهَا سِتْراً (90)
واته (هیچ شتیك نی یی تیشكی خوَره كه یان له سه ر لاببات و دا یان بپوشێت)
• هه ندیك له زانیان ده ڵین مه به ستی ئه‌وه یه ئه‌م گه له هیچ جل و به رگیكیان له به ردانی یه.
• هه ندیك ده ڵین واته شوینكه یان ته‌خت بووه شاخ و دارو به‌ردی تیدا نه بوو كه‌سێبه‌ریان بوَ بكات.
• هه ندیك ده ڵین واته خانووماڵیان نه بووه كه بچنه ناوی .
• بوچونی (محمد متولی شعراوی بو چو نیكی جیاوازه,كه ماموستا (هاوری) پشتگیری ده‌كات ده ڵیت
پی ده چیت ئه‌مه یان نزیكتر بیت له راستی (محمد متولی)ده ڵیت (ئه‌و شته ی كه ده بیت به پوشاك وبه ربه ستی نه جل و به رگه‌وه نه خانوو به ره نه شاخ و داره به ڵكو ئه‌و پوشه‌ره ته نها تاریكای‌ی یه.
• له (سیره التیحان)ی ابی ریحان البیروتی و ابو جعفر (طبری)دا گیراویه تی یه‌وه كه له روژانی حه زرة تى ئیبراهیمدا ژیاوه و (خضر) قسه ی له گه ل كردوه و به پی روشتون و گه شتوون به (ئاوی ژیان).
• قرطبی له تفسیره كه ی دا ده ڵیت ناوی (مرزبان)ه
• ابن هشام ده لیت ئه سكه نده‌ری مه كدونی بووه
• *وه ئالوسی هه‌مان بو چونی هه یه له ته فسیره كه یدا وه به پشت به ستن به تیكرای ووته ی پیشینه‌كان.
• قوتابی یه كانی (ئه‌رستو)ش به‌ر گری له بیره ده كه ن.
• وه (ئیبن كثیر)یش ده لیت ئه سكه نده‌ره چونكه (ذوالقرنین) له سه‌رده می ئیبراهیم دا ژیاوه(علیه السلام).
• وه بو چونیكی تریش هه یه كه(ذوالقرنین) (ئه خناتوون) بیت.
• وه له كتیبی( اثبات الوصیه) دا هه ندیك ده لین كتیبی مه سعودی یه ,وه هه ندیك ده لین هی(ابو كلام ئازاد)ه كه باس له كتیبی زه‌رده شت ده كات ده لیت (فریدون) (ذوالقرنین)بووه واته كوردبوو كه مه به ست پی ی كاوه ی ئاسنگه ره.
• ماموستا (سه عیدی نوورسی) بو چونی خوی له سه ری هه یه .
• له كوَ تایدا بوَ چونیكی به هیزی شوینه‌واری هه یه,كه فارسه كان ده ڵین ئه‌و پادشایه (كوَرش) (غورش) بووه‌وه به ڵگه یان بوو نی په یكه ر یكی كوَنی شاخدارو, هیڵكاری هه ڵكه نراوی نیوو دیواره كانه ,وه بوونی به ربه ستیكه به ناوی (به‌ربه ستی كورش),ده لین له خێزانیكی فارس بووه و وه ده سته لاتی هه بووه به سه‌ر سه‌رو ژووردا,وه هه ردوو ده وله تی بابل و ئاشوری یه
كانی له ژێر ده ست بووه,وه توانی هه ردوو ده وڵه تی فارس بخاته ژێر یه ك ده سته لاَته وه‌له نزیكه ی سه ده ی شه شه می پێش زاینی,
به پێ ی ئه‌م بو چونه شوێنی به ربه سته كه له نیوان ده‌ر یای (قه زوین )و ده ریای ره شدایه له زنجیره چیاكانی قه‌وقاز دروستی كردووه,ئه‌م شوینه باكورو باشور جیاده كاته‌وه,
(ابوكلام ئازاد )له كتێبی( ئه‌رمه ن)دا ناوی ئه‌م دیواره ی هێناوه به(بهاك غورائی)(كابان غورائی (ممر غورش)به لاَ م ئه م بؤچه‌نه‌ش شوینه‌وار ناسان پشتی پی نابه ستن, چونكه سیفه ته كانی ئه‌م به‌ر به سته جیاوازه له به‌ربه ستی , (ذوالقرنین) چونكه شاخی له نێواندا نی یه‌و وه ته نها به به‌رد دروست كراوه وه شوینه‌واری ئاسن و مس ی تیدانی یه.
(ذوالقرنین) هه ر ده‌سته لاتداریك بیت, خوای‌گه‌وره خۆی ئه‌و ده سته‌ڵاته ی پێ به خشیوه, ئه‌وه‌ی زیاتر جێ ی سه رسوڕمانه ئه‌وه یه بزانرێت ئه‌و گه له واته (یاجوج ماجوج ) كی بوون وئیستا له كوێ ده‌ژین . •
(یاجوج و ماجوج) له میژوودا
هه ندێك له زانایان پێیان وایه كه مه به ست پێیان,ئه‌و میله‌تانه یه كه كه‌ئه‌مروَ دانیشتووی ولاَتانی(چین و یابان و مه نغوَلیان) وه‌پیشیان وایه ئه‌و به‌ربه سته ی كاتی خوی دروست كراوه هه ر ده كه‌وێته ئه‌و ناوچانه‌وه, ته نانه ت سید (قطب) یش له ته فسیره كه دا وای‌بؤ ده چێت,وه پێی وایه هه ر ئه‌و( مه غوَل وته ته ر)انه ن كه كاتی خۆَی هێرشی كر ده سه ر ئیسلام, ئیمامی (قرطبی)بۆَ چونی هه ر به‌و شێوه یه,به ڵام ئه‌م بۆچونانه به‌پێی كتابه‌كه‌ی(ماموَستا هاورێ) پێچه‌وانه‌ن, چونكه به ربه‌سته‌كه ده‌كه‌نه‌وه و شۆرده بنه‌وه, ئه‌و فه‌رموده دریژه ی پیغه مبه‌ر(درودی خودای لێ‌بیت )كه (ئیبن حجرو)(نواسی كوری سمعان ) مه سنه‌دیانه , ریوایه تی (مسلم)ه صحیحه (4_2254) (4_2555) ژماره(2937)
له فه‌ر موده‌كه‌دا ده‌فه‌رمویت( كومه‌ڵیك خه‌لك له‌كاتی روداوه‌كانی روژی دوایدا دێن بوَلای (عیسای كوری مه ریه‌م)علیه السلام,ئه‌م كوَمه‌له خوای گه‌وره پاراستوونی له ده‌جال,ئه‌و یش ده‌موو چاویان ده‌سرێت وباسی پله‌وپایه یان بۆده‌كات له به‌هه‌شتدا(له هه‌ردوو ریوایه‌ته كه‌دا ده‌فه‌رموویت ,له‌و كاته‌دا خوای گه‌وره وه‌حی بۆ (عیسا )علیه السلام ده‌نێریت ,له وفه رموده‌یه‌ی كه(نواس) ده یگیڕیته‌وه (خودای گه‌وره پی ی ده لیت كه كومه‌له‌به‌نده‌یه‌كی خوَمم (هیناوه ته‌ده‌ر) به لاَم له مه سنه‌دی (ئیبن حجر)دا ده ڵێ كوَمه‌ڵه‌به‌نده‌یه‌كی خوَمم (هیناوه‌ت خوار)كه‌س توانا و ده‌سته‌ڵاتی شه‌رِكردنی نیه له‌گه‌ڵیاندا, ده‌فه‌رموویت له مه سنه دی (نواس)دا(قد اخرجت عباد لی لایدان باحد بقتالهم) مه سنه دی (ئیبن حجر) دا(قد انزلت عباد لی لیدان لاحد بقتالهم)0
(ئه‌و به ڵگانه ی باس له (یاجو ج و ماجوج) ده كات كه (مروَڤ) بن )
ئه گه ر چی ئه م به ڵگانه باس له‌وه ده كات كه (یاجوج و ماجوج)له نه‌وه ی (ئاده م )ن به ڵا م سیفاته كانیان هیچ له گه ڵ سیفات و ره‌وشتی مروڤ دا یه ك ناگرێته وه ك له پاشدا ئاماژه ی پی ده كه ین,پێ ده چیت كاریگه ری ئه‌و (ژینگه)یه ی كه‌تیایدان وه( كه‌ش و هه‌وا) سیفاته كانی گوَرگ بن.
• له (ئه بو هوره‌یره) وه كه فه رموده‌یه كی (زه عیف ) ه (فتح الباری) به شی 5له لاپه‌ڕه (7135) دا باسی كردوه ,وه ئیمام (ئه‌حمه‌د) دا به سه نه‌دیكی (صحیح)دا كه (ترمذي) ریوایه تی كردوه له به شی 5 لاپه ره 8دا(ره زای خودایان لی بیت له پێغه مبه ره‌وه (درودی خودای لی بێت )ده یگیرنه‌وه).
(ولد نوح ثلاثه,(سام یافث وحام)وولد كل واحدمن هذه الثلاثه ثلاثه,فولد سام العرب وفارس وروم,وولد یافث الترك والسقالیه ویاجوج وماجوج,وولد حام القبط والسودان والبربر)
واته (وولد یافث الترك والسقالیه ویاجوج وماجوج ) له نه‌وه ی (یافث)ن كه ئه‌و یش نه‌وه ی (نوح )ه (تورك و سه قالیه‌و (یاجوج و ماجوج) ی بووه.
• به بوچونی (كعب الحبار
)بیت كه بوَچونیكی ناموو جیاوازی هه یه ده لیت (یاجوج و ماجوج)ته نها له نه‌وه ی ئاده م دروست بوو ن به بی حه‌وا, به‌لام (ئیبن كثیر)له به شی 5 ی لاپه ره (2193) دا ئه‌م قسه یه زور نامویه‌و به ڵگه ی ئه قلی له سه ر نی یه,
• عن ابو سعید خدری رَه زای خودای لی بێت له پێغه مبه‌ره‌وه ده یگیرێته‌وه (درودی خودای لی بێت)كه فه رموویه تی (خودای گه وره به ئاده‌م ده فه‌رموویت (سه لامی خودای لی بیت,ئه ی ئاده م ئه ویش ده لێ به لێ بوَ فرمانت وه خێریش له سه ر ده ستی خودایه ,ده فه‌رمووێت ئه‌وانه ی كه ده نێریت بو ئاگر جیایان بكه ره‌وه ,ئه‌ویش ده ڵیت نیردراوه كانی ئاگر كێن؟ده فه‌رمووێت له هه‌موو هه زاریك نوَسه دو نه‌وه‌دو نوَ,
• له‌و كاته دا مندال سه ری سپی ده بیت و ئافره تی سك پر سكه كه ی داده نیت,وه خه لكی سه رخوش ده بن هیچیان سه‌ر خوشی مه ی نین,له پاشدا هاوه لان له پیغه مبه ریان پرسی(درودی خودای لی بیت) جا كام له ئیمه له و نه فه‌ره بین,پی ی فه رمون مژده بیت بو ئیوه ,له ئیوه یه ك له (یاجوج ماجوج)هه زار ئه‌مه ش ئاماژه یه به وه ی كه له نه‌وه‌ی (ئاده م) ن چونكه خودای گه‌وره به(ئاده م) ده ڵیت وه له زوَر ی ژماره یان وخراپی و فاسدیان.(رواه صحیح بخاری(6-382)له فتح الباری .
سیفاته كانی (یاجوج ماجوج) به پی ی فه رموده كانی (پیغه مبه ر )درودی خودای لی بیت .
ئه م سیفاتانه یان هه یه
1_ ده مو چاویان پانه‌و چاویان بچوكه و ته‌پڵه‌سه‌ریان سپی یه.
2_ ئه‌و چه‌م و ڕو بارانه ی دێته ڕێیان ئاوی تیدا ناهێلن وه وشكی ده كه ن.
3_هیچ كام له(یاجوج ماجوج) نامرێت هه تا هه زاركه‌س له وه چه ی خوَی به جی ده هیڵَیت.
تێبینی_
پی ده چێت یان ته مه نیان زوَر بێت,یان ماوه ی مندا ڵ بونیان كورت بێت,یان به یه ك جار منداڵ بون منداڵی زوَریان ببێت.
4_هه ر هه موویا ن یه ك مردوه به‌یه‌ك جار ده‌مرن به‌هوی كرمێكه‌وه له پشتی سه‌ریانه‌وه دروست ده‌بێت,
وه باڵنده‌یه‌ك خودای گه‌وره ده‌ینێرێت له ملی (حوشتر)ده چیتة لاشه‌كه‌یان كه‌بۆگه‌نه هه‌ڵده‌گرێت بوَشوێنێكی نادیار.
5_پاش مردنیان ئاژه‌ڵ و مه‌ڕو مالاَت گوَشته‌كه یان ده‌خوَن وه پی ی قه ڵه‌و ده‌بن.
6_په‌لاماری مروڤ ده‌ده‌ن و ده‌یخوَن ,مروڤه‌كان له قه‌ڵاكاندا خویان حه‌شار ده‌ده‌ن.
ئه‌مانه پێكهاته‌ی له شیان جیاوازه,له‌چاو مروڤی سه‌ر زه‌وی سیفات و تایبه‌تمه‌ندیتی خویان هه‌یه.
(بوچونیكی تری نوێ ی به لگه دار)
(یاجو ج و ماجوج) له هه‌ساره‌یه‌كی ترن شوینیان سه رزه‌ی نی یه.
به پێ ی بوَ چونی نووسه ری كورد و بانگخوازی ئیسلام به رێز ماموستا(هاوری محمد امین)پێ ی وایه ئه م بونه وه‌ره یان ئه م مروڤانه له سه ر زه وی نین,وه به ڵگه ی به هێزی له قورئانی پیروز دا هیناوه. پێ ی وایه (ووشه ی (فَأَتْبَعَ سَبَباً)وه وشه ی (سبب )و (اسباب)له سه‌ر جه م ته فسیری سوره‌ته كانی تری قورئاندا دا به‌و واتا یه ده‌وترێت (كه باس له ریگاكانی ئاسمان یان ده رگاكان ده كات ,یا هه ر هوَكاریكه بتوانیت پی ی بگه یته ئاسمانه‌كان,بویه‌پێی وایه له‌م سوره ته‌شدا هه ر به‌م واتایه دێت واته ئه‌و به‌ربه‌سته له‌وێ یه,ئه و سوره‌تانه ی باسی رێكاكانی ئاسمان ده‌كه‌ن.
سوره (كهف)84,سوره (غافر)_36 ,37,سوره(بقره)166سوره (حج)15)
وه له ئاماژه ی بو ئایه تی
(حَتَّی إِژَا فُتِحتْ ێأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ ێنْسِلُونَ)( اڵ‌نبیا‌و: 96
وَاقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَإِژَا هِێ شَاخِصَه‌ٌ أَبْصَارُ الَّژِینَ كَفَرُوا ێا وَیْڵنَا قَدْ كُنَّا فِی غَفْڵه‌ٍ مِّنْ هَژَا بَلْ كُنَّا ڤَالِمِینَ (97) واته (كاتێك( یاجوج و ماجوج )كرایه‌وه ,له هه‌مووبه رزای یه كی زه‌وی دێنه خواره‌و و به خێرای ده روَن(96)وه به ڵینی حه ق و ڕاستی خوا نزیك بووه وه ,ئاله‌و كاته دا واته له كاتی هاتنه خواره‌وه یاندا چاوی بی باوه‌ران ئه بله ق بووه بو سه‌ره‌وه,ده ڵین ماڵ وێرانی بوَ خوَمان به راستی بی ئاگابوین له هه ق,به ڵكو ئیمه زاڵم و سته‌م كاربووین(97)
(بی باوه ره كان سه یری سه ره‌و ده كه ن)واته له سه‌ره‌وه داده به زن
• له فه‌رمووده كه ی( ئیبن حجر)دا ده لیت:كه پیشتر باس كرا
دا(قد انزلت عباد لی لیدان لاحد بقتالهم)
كوَمه ڵه به نده یه كی خوَمم (هێناوه‌ت خوار)
له ته فسیری ( ئیبن كپیردا ) هاتوه له به شی 5 لاپه‌ڕه(2189)دا
• پیاوێك پرسیاری(ذوالقرنین) له ئیمامی عه لی ده كات(ره زای خودای لی بیت)پی ی ده ڵێت چوَن توانیویه تی بچێته خوَر هه لات و خوَر ئاواكان,ئه‌ویش به زمانی خوی واته ئه‌و بیره ی ئه‌و سه‌رده‌مه ,وه لاَمی داوه ته‌وه پێ ی ده‌ڵیت(سبحان الله,سخر السحاب, وقدرله الاسباب, وسگ له الید) واته پاكی و بێ گه‌ردی بوَ خودا,هه‌وری بوَ مسخر كراوه هوكاری بوَ ئاسان كرابوو ,ده سته‌لاَتی پێ به خشرابوو)پیوویسته ئه‌وه مان یاد نه چێت كه له باسی (ده جال)یش دا هه ر به‌و شیوازه وه سفی ده كات,له كاتیكدا به پی ی هه ندیك زانای سه‌ر ده‌م پێ ده چیت (ده جال) گه شته‌كانی به ئامێریكی ئاسمانی بكات.
• (معاویه ی كوری ئه‌بوسوفیان) به (كعب الاحبار)ده ڵێت, گوایه توده ڵییت (ذوالقرنین) ولاَخه كه ی به ئه ستیره‌ی (سوره یا)ه‌وه به ستوته‌وه,كعب یش له‌وه لامدا ده لیت ئه گه رو ام وتبیت شتیكی سه یر نی یه,چه‌نكه خودای گه‌وره ده فه رمووێت بوَ هه‌مووشتیك هوكارمان پێ به خشی كه بیگاتێ, كه‌واته كعب ئه‌و كات پیاوێكی زانابووه زانیاری هه‌بووةلة
كتيبة ئاسمانی و نجومی یه كان وه بڕوای وابوو كه
(ذولقرنین) توانای هه‌بووه هاتوچوی نیوان ئه ستێره‌كان بكان.
خودای گه‌وره ش له هه‌موان زاناتره
خوداى بالآ دةست و ميهرةبان له‌ناخۆشی و به‌ڵاكانی ئه‌م زه‌مانمان بپارێزه‌و به‌موسڵمانهی بمان مرێنه و به‌موسڵمانيش زيندوومان بكه‌وه‌و هه‌ر به‌موسڵمانيش حه‌شرمان بكه اَميييييييييييييييييين يا رب العالمين
له (ئيسلام په‌يك)وه
موضوع: ئه‌وه‌ی له‌باره‌ی (ياجوج و ماجوج) وه نه‌مان ده‌زانی 
الإثنين يناير 03, 2011 11:18 pm